What’s in a board – Carbon of geen carbon

Stijver, ultrareactief en een betere pop. Dat zijn vaak de eerste kwalificaties waar je aan denkt bij het gebruik van carbon in een twin- tip. En toch zijn er heel veel specifieke freestyleboards waar geen carbonvezel meer aan te pas komt. Rijst al snel de vraag: waarom niet? Iedere freestyler wil toch graag de meest agressieve pop mogelijk? Als je board daar ook nog een handje bij helpt dan lijkt de keuze snel gemaakt. Niet dus. Een rondje navraag op het strand leert al snel dat er nergens meer verwarring over bestaat dan over het gebruik van carbon in een twintip.

Tekst Sally Stoop

De laatste jaren is er veel marketing rondom carbon twintips, maar de eigenschappen van dit materiaal lijken bij het grote publiek onbekend. Verder dan dat het lichter en dus beter zou zijn, komen de meesten niet. De hoogste tijd voor Access kiteboard magazine om het een en ander te verduidelijken over carbon in je twintip. Waarom zou je voor carbon kiezen in plaats van de oude, vertrouwde en veelal goedkopere glasvezel?

Carbon of glasvezel?

Dat antwoord is niet zo eenvoudig als het op het eerste gezicht lijkt. Deze materialen hebben zo hun voor- en nadelen. Carbon en glasvezel hebben veel met elkaar gemeen. Beide materialen worden bijvoorbeeld gebruikt om ski’s, windsurf-, snow- en natuurlijk kiteboards op te bouwen, maar de verschillen zijn minstens zo groot. Carbon, een relatieve nieuwkomer wat betreft het gebruik voor kiteboards, is sterker dan glasvezel als het op trekspanning aankomt. Daardoor kun je het behoorlijk zwaar belasten zonder dat het gaat vervormen. Glasvezel daarentegen heeft een lagere elasticiteitsmodus, dat wil zeggen dat het beter buigt en zwaarder belast kan worden voor het breekt. Dat laatste is niet geheel onbelangrijk als je gepowerde tricks wil doen. Op basis hiervan zou je kunnen zeggen dat als je bijvoorbeeld graag heftige moves doet met harde landingen, je beter af bent met een glasvezel board. Sterker en nog goedkoper ook. Maar die gedachte blijkt te kort door de bocht volgens Simon Harvey van Nomads.

Nomads stond aan de wieg van de twintip en is volgens eigen zeggen pionier als het om het gebruik van koolstofvezels in kiteboards gaat. In 2003 introduceerde Harvey al de eerste carbon-gelamineerde boards. Alle twintips hebben volgens hem flex. ‘Als je op een twintip staat, welft het in een bepaalde vorm doordat je het belast, maar de truc is juist dat het board buigt in een zo efficiënt mogelijke rockershape op het water. Glasvezel twintips met teveel flex buigen te ver door en zorgen voor een verkeerde vervorming tussen de footstraps, dat noemen ze een negatieve rockerlijn. Een board met een negatieve rockerlijn vraagt veel kracht van je kite om te kunnen varen, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de upwind-kwaliteiten van zo’n board.

Pro carbon

Om te kunnen begrijpen waarom een goed ontworpen twintip van carbon beter vaart dan een board van glasvezel kun je de werking van carbon vergelijken met dat van carbon in een windsurfmast. Elke mast buigt, ook een carbon mast vervormt, maar deze buigt, zonder dat de windsurfer het door heeft in no-time terug naar zijn oorspronkelijke vorm. De windsurfer is zich dus niet bewust van deze bewegingen. Hetzelfde effect geeft een goed ontworpen twintip met carbon. De reflex van de koolstofvezel in het kiteboard is zo snel dat het board zijn optimale rockerlijn en shape behoudt.’ Met carbon kun je volgens Harvey veel meer flex in een board creëren dan met glasvezel voor je het punt van een negatieve rockerlijn bereikt. De flex van het board zorgt er dus voor dat het board, zonder zwaarder te worden, zoveel mogelijk de juiste vorm behoudt. Daardoor zal je veel minder last hebben van choppy condities met carbon dan met een traditioneel glasvezel board’, aldus Harvey. Om die reden zijn er zijn toch nog merken die wel voor carbon kiezen in hun freestyleboards. Bijvoorbeeld de freestyleboards van Nomad, F-one en het nieuwe merk Encore bevatten carbon.

Harvey van Nomad maakt daar wel een belangrijke kanttekening bij. ‘Of een board comfortabel vaart of juist niet heeft ook met andere eigenschappen te maken dan of er wel of geen carbon in zit verwerkt. Naast de concaaf (de kromming tussen de rails) de rocker, de dikte van de rail en bijvoorbeeld de channels in een board, speelt een efficiënte rockerlijn de hoofdrol. Juist de kromming van het board zorgt er namelijk voor dat een twintip snel kan planeren, de juiste hoek houdt, en wel of niet hoog aan de wind kan varen. Hierdoor vraagt het board minder kracht van je kite waardoor je zelfs een maatje kleiner kan staan.’

Contra carbon

Florian van Rijen, boardshaper van het Nederlandse Lieuwe boards, is het met Harvey eens wat betreft het belang van een goede rockerlijn. ‘Afgezien van de materialen is rocker het meest bepalend voor de vaareigenschappen van een board. Je kan bijna elke outline vaarbaar maken door deze met de juiste rocker te combineren.’ Maar over het gebruik van carbon is hij minder enthousiast dan Harvey. Vooral omdat hij de toegevoegde waarde beperkt vindt. ‘Carbon komt het beste tot zijn recht in een freerideboard. Juist in deze discipline wordt een licht en stijf board gewaardeerd. Freestyleboards worden, door de beoogde gebruiker, te veel belast om er carbon in te verwerken. De hoge stijfheid en het relatief lage gewicht van carbon kun je, tot op zekere hoogte, ook op een andere manier ondervangen in een board. Bijvoorbeeld door slim met de diktes en de vezels van het board te spelen, maar het zal nooit precies hetzelfde varen als een full carbon board. Daarentegen blijft het board bij een hoge belasting wel heel.’

‘Overigens zie je veel combinaties van carbon en glasvezel op de markt. En met een reden. Carbonvezels zijn grofweg vier tot zes keer zo duur als glasvezels en dan hebben we het nog niet gehad over de verwerking ervan. Ook dat is vele malen kostbaarder en steeds meer mensen bereiken de breekgrens van carbon.’ Van Rijen praat over full carbon boards, want zo zegt hij: ‘ Dat je voor een full carbon board een paar honderd euro meer moet betalen is logisch, maar er zijn ook veel zogenaamde carbon boards op de markt die slechts een paar koolstof stringers bevatten en dan koop je gebakken lucht voor een fikse meerprijs.’

Doordat je carbon zwaar kunt belasten met beperkte vervorming doen er wel eens geruchten de ronde dat lijvige kiters meer baat hebben bij een carbon board. Ook daar is Florian het niet mee eens. ‘Bij Lieuwe boards ontwerp ik elke maat anders. De grotere boards zijn stijver dan de kleine waardoor ieder formaat rider dezelfde ervaring heeft. Dat principe is ook prima toepasbaar bij carbon boards, maar ik heb uiteraard geen idee in hoeverre andere merken daar rekening mee houden.’ Er van uitgaande dat zwaardere kiters grotere boards gebruiken, lijkt het er dus op dat die door het gebruik van meer glasvezel ook prima uit de voeten zouden moeten kunnen met een board gemaakt van glasvezel. Bij navraag aan enkele andere boardshapers, zoals voormalig PKRA rider Alvaro Onieva (Ride Clash), komt verrassend vaak hetzelfde antwoord naar voren: ‘Het risico op een breuk bij het gebruik van carbon is voor mij een duidelijke no go voor het toepassen van carbon.’ Schrijver dezes werkt in een surfshop en ziet de nodige schadegevallen aan kiteboards voorbij komen. En opvallend vaak zijn het inderdaad breuken in een board met carbon.

Mijn conclusie

Zelf heb ik de nodige ervaring met diverse kiteboards. Zowel met en zonder carbon. Zonder enige duidelijke voorkeur uit te spreken, durf ik wel te zeggen dat ik het eerste board dat de meerprijs van carbon waard is, nog moet tegenkomen. Dat zou overigens heel makkelijk kunnen. Vooral omdat er heel veel verschillende merken kiteboards zijn en kennelijk net zoveel ideeën over het gebruik daarvan. Voorlopig adviseer ik wel eenieder die, al dan niet met boots, van plan is om het heftigere smijt- en gooiwerk te gaan botvieren op een nieuw board mét carbon, eerst de kleine lettertjes te lezen wat betreft de garantie. Better safe than sorry.

Dit artikel is afkomstig uit de Access #3 van 2016. Dit nummer kunt u hier bestellen. Wil je niks meer missen op het gebied van Kitesurfen word dan abonnee!